ਲੰਡਨ : ਪਹਿਲੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਕਰੀਬ 10 ਲੱਖ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਅਫਸਰਾਂ ਨੇ ਲਾਮਿਸਾਲ ਜਜ਼ਬਾ ਦਿਖਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ 74000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ ਜਾਮ ਪੀਤਾ ਅਤੇ 67000 ਦੇ ਕਰੀਬ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋਏ ਸਨ । ਪਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹੁਕਮਰਾਨਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਵੱਡਮੁੱਲੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਉਹ ਸਨਮਾਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਦੇ ਉਹ ਅਸਲ ਹੱਕਦਾਰ ਸਨ। ਪਰ ਹੁਣ ਅਜਿਹੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬਣਦਾ ਮਾਣ-ਸਤਿਕਾਰ ਕੁਝ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਦਿਲਵਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੇ ਸਾਊਂਥੈਪਟਨ ‘ਚ ਪਹਿਲੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ ਦੇ ਸਿੱਖ ਫਾਈਟਰ ਪਾਇਲਟ ਹਰਦਿੱਤ ਸਿੰਘ ਮਲਿਕ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਬਣਾਉਣ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਉਹ ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਗੋਲਫਰ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਕਟਰ ਵੀ ਸਨ।
ਹਰਦਿੱਤ ਸਿੰਘ ਮਲਿਕ 1908 ਵਿਚ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਆਏ ਸਨ ਤੇ ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਬਾਲੀਓਲ ਕਾਲਜ ’ਚ ਉਹਨਾਂ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਹ ਰਾਇਲ ਫਲਾਇੰਗ ਕਾਰਪਸ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਗਏ। ਪਹਿਲੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਿਸਮ ਦਾ ਹੈਲਮਟ ਪਾ ਕੇ ਜੰਗ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਤੇ ਉਹ ‘ਫਲਾਇੰਗ ਸਿੱਖ’ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਏ।
ਮਲਿਕ ਨੇ ਸਸੈਕਸ ਕਲੱਬ ਵੱਲੋਂ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵੀ ਖੇਡੀ ਸੀ। 1917 ਤੋਂ 1919 ਤਕ ਉਹ ਸਰਗਰਮ ਫਾਈਟਰ ਪਾਇਲਟ ਰਹੇ। ‘ਫਲਾਇੰਗ ਸਿੱਖ’ ਫਾਈਟਰ ਪਾਇਲਟ ਹਰਦਿੱਤ ਸਿੰਘ ਮਲਿਕ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਲਈ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਉਣ ਪਿੱਛੇ ਵਨ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਹੈਂਪਸ਼ਾਇਰ ਐਂਡ ਡੋਰਸੈੱਟ (OCHD) ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਸਾਊਥੈਂਪਟਨ ਸਿਟੀ ਕੌਂਸਲ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਓਸੀਐੱਚਡੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਪਹਿਲੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ ਦੇ ਨਾਇਕ, ਹਰਦਿਤ ਸਿੰਘ ਮਲਿਕ ਦਾ ਬੁੱਤ, ਪਹਿਲੀ ਤੇ ਦੂਸਰੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ ‘ਚ ਸਸ਼ਤਰ ਬਲਾਂ ‘ਚ ਪੂਰੇ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੋਵੇਗੀ।’
Great to learn about plans for statue in @SouthamptonCC to honour the first #Sikh fighter pilot – Hardit Singh Malik – in RAF during #WW1.
A reminder of contribution of the Sikh community to 🇬🇧🇮🇳 #LivingBridge
https://t.co/MybLcuKYzA— Alex Ellis (@AlexWEllis) March 9, 2021
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਰਾਜਦੂਤ ਐਲੈਕਸ ਐਲਿਸ ਨੇ ਟਵੀਟ ਕਰਦਿਆਂ ਸਾਊਂਥੈਪਟਨ ਵਿਖੇ ਪਹਿਲੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ ਦੇ ਨਾਇਕ, ਹਰਦਿਤ ਸਿੰਘ ਮਲਿਕ ਦਾ ਬੁੱਤ ਲਗਾਉਣ ‘ਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ।
